‘De nakende harde brexit kent alleen verliezers, ook in België’

De onderhandelingen over de economische exit van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zitten muurvast. Een harde brexit lijkt onvermijdelijk. Deze patstelling kent alleen verliezers, aan beide kanten van het Kanaal. En zeker bij de vele kmo’s in ons land, stellen Franky de Pril en Lize Martens van EY vast. ‘Ze moeten hun noodplannen dringend bovenhalen.’

De Britten zijn op 31 januari uit de Europese Unie gestapt. ‘Tot eind dit jaar bevinden we ons in de overgangsperiode waarin het Verenigd Koninkrijk nog deel uitmaakt van onze douane-unie en de eengemaakte markt’, zegt Lize Martens, EY Brexit and Trade-adviseur.

‘Gedurende deze overgangsperiode onderhandelen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk over hun toekomstige relatie. Maar laat ons eerlijk zijn, een halfjaar na de aanvang van die onderhandelingen staan we helemaal nergens. Dat vertellen de beide kampen.’

‘De voorbije vier onderhandelingsrondes verliepen stroef en leverden geen grote doorbraken op. De pijnpunten die er waren aan het begin van de onderhandelingen bestaan nog altijd, ik denk dan vooral aan de visserij en het gelijke speelveld.

In juni liet de Britse regering formeel weten dat zij de overgangsperiode niet zal verlengen. De brexit-deadline wordt dus definitief vastgepind op 1 januari 2021, deal or no deal.’

Grenscontroles

‘Met de economische exit in zicht neemt bij de Britten de vrees toe dat ze het toenemende aantal controles aan de grenzen post-brexit niet kunnen bijhouden. Met een congestie van hun havens tot gevolg’, zegt Franky de Pril, partner EY Global Trade. ‘Om deze reden besloot het VK de invoering van grenscontroles stapsgewijs in te voeren.’

‘Concreet krijgen Europese exporteurs vanaf 1 januari 2021 in eerste instantie een halfjaar de tijd, tot 1 juli 2021, om hun douaneaangiftes in te dienen en eventuele heffingen te betalen. Op alcohol en tabak uit de EU zullen wel strenge controles plaatsvinden vanaf 1 januari 2021. Voor voedingswaren zal er pas een voorafgaande meldingsplicht gelden vanaf 1 april 2021. Met deze gefaseerde aanpak hopen ze in Londen de volgende economische klap in te dijken, na een zware economische krimp als gevolg van de coronacrisis.’

Europa heeft op zijn beurt laten weten dat het niet zal afwijken van de Europese douaneverplichtingen. Het zal de invoer uit het VK streng controleren vanaf 1 januari 2021.

‘Europese overheden roepen de bedrijven op zich onmiddellijk voor te bereiden op de nieuwe import- en exportvereisten. Volgens experts zal de brexit in Europa aanleiding geven tot een stijging van de douaneaangiftes tot 40 procent. De vrees is groot dat bedrijven die weinig ervaring hebben met import en export, zoals vele Belgische kmo’s, onvoldoende voorbereid zijn. Voor hen wordt de klap van de brexit extra moeilijk te verteren.’

Invoerheffingen

‘De kosten die voor ondernemingen gepaard gaan met een toename van douaneaangiftes en het vermijden van langere reistijden zullen exporteren naar en importeren uit het VK vanaf volgend jaar duurder maken. Een harde brexit zonder akkoord zal dit kostenplaatje voor de bedrijven nog aanzienlijk laten stijgen, want in dat geval krijgen ze te maken met bijkomende invoerrechten’, vult Martens aan.

‘Intussen heeft het VK zijn tarief gepubliceerd. Voor bepaalde productcategorieën wijkt dat af van het EU-tarief. Invoerheffingen zijn veelal herleid tot 0 procent, maar tegelijk houdt het land vast aan hoge tarieven om zijn lokale productie te beschermen, bijvoorbeeld tarieven tot 12 procent op kleding.’

Hoe moet het voort?

‘De hoofdonderhandelaars kwamen onlangs tot een akkoord om de gesprekken vanaf juli op te drijven en de onderhandelingen te deblokkeren in de hoop alsnog een geratificeerd akkoord te bereiken tegen het einde van dit jaar. Om uit de brexit-impasse te raken, moeten beide partijen water bij de wijn doen. De vraag is of er na maanden van wantrouwen nog een compromis mogelijk is’, stelt Martens vast.

‘Het bedrijfsleven moet zijn noodplannen van onder het stof halen en zich schrap zetten voor een no deal-brexit. Die is waarschijnlijker dan ooit. We weten al langer dat de brexitsaga alleen verliezers kent, ook in België’, besluit De Pril.