‘Als de politiek faalt, moet het bedrijfsleven niet op medelijden rekenen’

Het aftellen naar de brexit is opnieuw begonnen. De datum waarop het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie treedt, werd verschoven van 29 maart naar 31 oktober. En die dag komt er nu snel aan. Maar betekent dat het einde van deze saga? Dat is nog maar de vraag, zegt Franky De Pril van EY.

Wat mogen we verwachten van de brexit?

Het Verenigd Koninkrijk is ondertussen al aan zijn derde premier toe sinds het referendum over de brexit meer dan drie jaar geleden plaatsvond. Premier David Cameron moest opstappen en gaf de fakkel door aan Theresa May. Zij werkte een scheidingsakkoord uit met de Europese Raad, maar dat wees het Britse Lagerhuis drie keer af.

Boris Johnson, de derde Britse ‘brexitpremier’, dacht het Lagerhuis te kortwieken, maar het parlement kon de rollen omkeren. Johnson vroeg koningin Elizabeth om het Lagerhuis vroegtijdig te schorsen, maar dat advies heeft het Hooggerechtshof eind september onwettig verklaard. 

Daarnaast bestaat er een wet die zowel het Britse Hogerhuis als het Lagerhuis goedkeurde en die een ‘no deal’-brexit verbiedt. Toch blijft premier Johnson volhouden dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie op 31 oktober verlaat, desnoods zonder akkoord. Een no deal blijft het default scenario als er tegen 31 oktober geen akkoord is of als de Britse regering opnieuw uitstel vraagt.  

Op de Europese top van 17 en 18 oktober beraden de regeringsleiders zich over de mogelijke brexitscenario’s. De backstop tussen Ierland en Noord-Ierland blijft de struikelsteen om tot een degelijk akkoord te komen. Europa wil te allen prijze een harde grens vermijden. Volgens waarnemers werkt de Britse regering aan een alternatieve oplossing, bijvoorbeeld een ‘vrije economische zone’ in Noord-Ierland. Tegelijk beseft iedereen dat deze voorstellen een bijzonder kleine kans op slagen hebben.

Welke rol speelt de Amerikaanse president Donald Trump (onbedoeld)?

Het bedrijfsleven aan beide kanten van het Kanaal volgt de onderhandelingen van de voorbije maanden nauwgezet op. Bedrijven zoeken oplossingen om hun goederenstromen op peil te houden, om langere wachttijden aan de havens te vermijden, om bijkomende kosten als douanerechten, hogere transportfacturen en de noodzaak aan grotere voorraden te beperken, enzovoort. De City maakt zich ernstig zorgen over de diensten die zij in de toekomst nog zal kunnen aanbieden.

De brexit zorgt voor bijkomende investeringen op het Europese continent, blijkt uit de EY Barometer van de Belgische Attractiviteit in 2019. Tegelijk vrezen economen voor een negatieve impact op de Europese economie. De Amerikaanse plannen om de invoertarieven op te trekken voor staal en aluminium treffen vooral de Duitse auto-industrie. De VS stelden deze maatregelen voorlopig uit, maar in combinatie met de brexit betekenen ze een toekomstig rampscenario voor de Duitsers. Hun economie mag een zware impact verwachten.

Deze vooruitzichten scheppen hoop dat de staats- en regeringsleiders tijdens de volgende Europese Raad een opening creëren. Mogelijk krijgt het Verenigd Koninkrijk weer uitstel of komt er meer flexibiliteit om het scheidingsakkoord te herbekijken. Dat laatste is tot nog toe onaanvaardbaar voor Europa. En dan blijft de vraag of Boris Johnson mee wil in zo’n scenario.

Wat kan uw bedrijf doen?

Als ondernemer kunt u zich het beste voorbereiden op het slechtst mogelijke scenario: een no deal. Als de politiek blijft falen, moet de bedrijfswereld niet op medelijden rekenen. Toch zien specialisten nog altijd bedrijven die de brexit volledig ontkennen. Gelukkig zijn er andere die zich tot in het kleinste detail voorbereiden.

De meeste grote ondernemingen brachten geruime tijd geleden al alle risico’s in kaart. Van financiële risico’s tot een hertekening van de goederenstromen, over nieuwe contracten met leveranciers en klanten, enz. Dat betekent niet dat deze bedrijven klaar zijn om meteen om te schakelen. Ze beschikken wel over plannen en alles staat klaar. En ja, dat blijven uitstellen kost soms meer dan de inwerkingtreding van de brexit.

Ook het gros van de Belgische kmo’s heeft veelal een gedegen denkoefening achter de rug. Deze bedrijven deden het hoogstnodige om hun zaken met het Verenigd Koninkrijk te vrijwaren. Tegelijk blijven ze afwachten. Ondertussen is het is een voor twaalf. Hoewel niemand weet hoe de situatie er na 1 november uitziet, blijft de kans bijzonder groot dat Europa en het Verenigd Koninkrijk scheiden zonder degelijk akkoord. Voor uw bedrijf moet u op zijn minst weten hoe u goederen moet in- en uitvoeren en wat dat voor u inhoudt.

Wat doen de overheden?

Ook de landen van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk nemen maatregelen als voorbereiding op een no deal-brexit. De Europese lidstaten willen de handel met het Verenigd Koninkrijk zo vlot mogelijk laten verlopen, te beginnen met een vlotte circulatie van goederen.

De Franse douane ontwikkelde de technologische oplossing Smart Border. Bedrijven kunnen douaneprocedures op voorhand invoeren, in combinatie met een doorgedreven automatisering en identificatie van het vervoermiddel.  Deze innovatieve oplossing zal onder andere van toepassing zijn in Calais.  De systemen zijn er, de mensen zijn opgeleid en de processen uitgetekend. De Fransen voeren druk tests uit.

Hoe zit het in ons land?

Ook België neemt maatregelen. Vooral de haven van Zeebrugge vormt een belangrijke Europese toegangspoort tot het Verenigd Koninkrijk. Het havenbestuur in Zeebrugge neemt initiatieven samen met de privésector en de beleidsmakers op Vlaams, federaal en Europees niveau. 

Hoort u thuis in de categorie van bedrijven die denken dat de brexit wel overwaait? Dan raden wij u aan te identificeren wat u minimaal moet doen om de continuïteit van uw business te verzekeren. Misschien hebt u wel gelijk. Maar hoe dan ook zal het Verenigd Koninkrijk zich blijven roeren, binnen en buiten de Europese instellingen.