Blijf alert, de brexit is nog niet van de baan

De brexit-onderhandelingen zitten muurvast. De Europese Unie kende de Britten voor de derde keer uitstel van uittreding toe. Sindsdien vonden tussen Brussel en Londen geen onderhandelingen meer plaats. Bij heel wat bedrijven ontstaat de indruk dat de voet van het gaspedaal kan. Fout, waarschuwen Jan Grauls en Franky De Pril, senior advisor en vennoot bij EY.

Het brexit-debat heeft de Britse politieke klasse en de publieke opinie grondig verdeeld. Zowel binnen de Conservatieve Partij als Labour lopen de meningen middendoor uiteen en vallen er harde woorden. Deze stemming vertaalt zich in grimmige debatten in het parlement, met een eindeloze herhaling van wat de Britten niet wensen: geen ‘no deal’, niet het akkoord dat premier Theresa May in november met de EU sloot, geen tweede referendum, …

Londen onderhandelt nog altijd met Londen. Ook de directe onderhandelingen tussen de regering en Labour, die May vorige maand met tegenzin opstartte, brachten weinig soelaas en zijn afgesprongen. May heeft nu aangekondigd een nieuw ‘stoutmoedig’ voorstel aan het parlement voor te leggen, in de hoop een aantal parlementsleden van de oppositie aan haar kant te krijgen. Succes is verre van verzekerd. Het is waarschijnlijk haar laatste kans om een akkoord goedgekeurd te krijgen voor haar vertrek als regeringsleider in de komende weken.

Het ontbreken van elk kortetermijnperspectief om tot een akkoord te komen noopt de Britten tot deelname aan de Europese verkiezingen van eind mei. Een doembeeld voor de conservatieve partij en ook voor Labour, maar een zalige gedachte voor de nieuw opgerichte Brexit Party van Nigel Farage.

Niet alleen onderhandelt Londen alleen met zichzelf, het doet dat vanonder een glazen stolp. De brexit is een zuiver Brits debat, zonder voeling met wat aanvaardbaar is voor de EU. Ook de voorbije jaren liet het VK zich meer dan eens opmerken door een merkwaardige, al dan niet geveinsde onwetendheid over wat technisch en politiek haalbaar is voor de EU. Europees onderhandelaar Michel Barnier verloor veel tijd omdat hij al te vaak moest herhalen wat hij al had uitgelegd. 

Er zouden twee ideeën onder de stolp liggen, die bij latere onderhandelingen problematisch worden. Ten eerste een ad-hocdouane-unie voor goederen, en dus geen gemeenschappelijke ruimte voor diensten en standaarden. En ten tweede een ad-hocregeling die de Britten na de Brexit medezeggenschap geeft in de Europese besluitvorming over handelsakkoorden. De EU heeft herhaaldelijk laten weten dat zij nieuwe Britse voorstellen met soepelheid zal bekijken. Toch stuiten beide ideeën hoogstwaarschijnlijk op  tegenwind in Brussel.

Er zijn nog twee andere vraagstukken die uit de actualiteit verdwenen, maar zeker weer opduiken. Hoe kan de Brits-Ierse grens in de toekomst openblijven, zoals in het Goede Vrijdag-akkoord was overeengekomen? En blijft de merkwaardige eenheid tussen de overblijvende 27 Europese lidstaten tijdens de verdere onderhandelingen bewaard?

Bereid uw bedrijf voor

De reacties op de uitgestelde brexit uit het bedrijfsleven lopen niet gelijk. Vooral bedrijven die zich goed voorbereid hadden, wijzen op de kosten van het uitstel. Ze zijn ontgoocheld omdat de onzekerheid blijft aanslepen. Wie nog aan het voorbereiden was, toont begrip, want hij krijgt meer tijd. De meest verontrustende reactie komt van bedrijven die denken dat zij de brexit even kunnen vergeten, in de hoop dat deze reusachtige uitdaging van tafel verdwijnt. Dat soort decompressiegevoel is verontrustend. Het is een illusie te denken dat Brexit van de baan is. 

U kunt zich nog altijd het best voorbereiden op een no deal. Als u nieuwe contracten afsluit, maak ze dan EU-regulated. Neem zoveel mogelijk bepalingen op die naar de vertrouwde Europese regelgeving verwijzen. Na de brexit zullen uw zakenrelaties voldoende verstoord zijn om er nog het Britse recht bij te halen. Bepaal ook dat Europese rechtbanken geschillen behandelen naar Europees recht. Uiteraard bent u meer vertrouwd met de Europese regels dan met de Britse common law. 

De websites van de Europese Commissie en die van de Belgische federale en regionale overheden bevatten een schat aan informatie over hoe u uw bedrijf praktisch kan voorbereiden op de brexit. U kunt nu al actie ondernemen als het bijvoorbeeld over ecolabels gaat. Na de brexit erkent de Europese Unie die niet langer. Hetzelfde geldt voor de Reach-wetgeving voor chemische producten. Britse assetmanagers verliezen hun Europees paspoort en worden als operatoren van derde landen beschouwd. Handelsregisters van Britse bedrijven zullen niet meer beschikbaar zijn op het Europese portaal. 

Bereid u ook voor op douaneformaliteiten. Het optreden van de Britse douane zal grondig verschillen van het standaard-proces waarmee u vertrouwd bent. Ze zullen werken met een zogenoemde pre-clearance, waarbij ze op het vasteland controleren. Tegelijk introduceren ze vereenvoudigingsmaatregelen. 

Bedrijven moeten nagaan wat voor hun handelsstromen de beste oplossing is. Wie zal in- en uitvoeren en onder welke procedure?  De aangifte van een correcte productoorsprong en de juiste invoerwaarde blijven een grote uitdaging. De Belgische administratie past de meest recente Europese regelgeving strikt toe. Een bedrijf dat niet in de Europese Unie is gevestigd kan niet uitvoeren in eigen naam en dat geldt ook voor Britse ondernemingen.